Hiệu ứng nhà kính là một hiện tượng tự nhiên xảy ra khi một số khí trong khí quyển Trái Đất hấp thụ và phản xạ nhiệt từ ánh nắng mặt trời, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho sự sống trên hành tinh. Tuy nhiên, do hoạt động của con người, lượng khí nhà kính trong khí quyển đã tăng lên quá mức, gây ra sự nóng lên toàn cầu. Trong bài viết này, hãy cùng Co.op Online tìm hiểu về thế nào là hiệu ứng nhà kính, nguyên nhân, tác hại và cách khắc phục hiệu ứng nhà kính.
Hiệu ứng nhà kính là gì?
Hiệu ứng nhà kính là một hiện tượng tự nhiên, trong đó một số khí trong khí quyển hấp thụ và phản xạ nhiệt từ bức xạ mặt trời, giúp duy trì nhiệt độ trung bình của Trái Đất ở mức khoảng 15°C.
Nếu không có hiệu ứng nhà kính, nhiệt độ trung bình của Trái Đất sẽ chỉ khoảng -18°C, quá lạnh để có thể sinh sống.
Hiệu ứng nhà kính được gọi là vậy vì nó giống như một lớp kính bao quanh Trái Đất, giữ lại nhiệt và ánh sáng cho sự sống.
Các loại hiệu ứng nhà kính
Có hai loại hiệu ứng nhà kính: hiệu ứng nhà kính khí quyển và hiệu ứng nhà kính nhân loại.
Hiệu ứng nhà kính khí quyển
Hiệu ứng nhà kính khí quyển là hiện tượng tự nhiên xảy ra do các khí nhà kính trong khí quyển hấp thụ và phản xạ nhiệt từ ánh nắng mặt trời. Hiệu ứng này giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho Trái Đất.
Các khí nhà kính trong khí quyển có nguồn gốc từ các quá trình tự nhiên như: sinh học, địa chất, hoá học và vật lý.
Ví dụ: CO2 được sinh ra từ quá trình hô hấp của các sinh vật; CH4 được sinh ra từ quá trình phân hủy của các chất hữu cơ; O3 được sinh ra từ quá trình phân ly của oxy do tia cực tím; N2O được sinh ra từ quá trình chuyển hoá nitơ của các vi sinh vật.
Hiệu ứng nhà kính nhân loại
Hiệu ứng nhà kính nhân loại là hiện tượng xảy ra do hoạt động của con người gây ra sự gia tăng lượng khí nhà kính trong khí quyển, vượt quá mức cân bằng tự nhiên.
Hiệu ứng này gây ra sự nóng lên toàn cầu và các biến đổi khí hậu. Các khí nhà kính nhân loại có nguồn gốc từ các hoạt động như: đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, chăn nuôi gia súc, phát thải rác thải, sử dụng các chất hóa học công nghiệp, phá rừng và khai thác đất.
Nguyên nhân gây ra hiệu ứng nhà kính
Dưới đây là một số khí gây hiệu ứng nhà kính và nguồn gốc của chúng:
1. Khí CO2
Khí CO2 là khí gây hiệu ứng nhà kính chiếm tỷ trọng lớn nhất, khoảng 76%. Nguồn thải CO2 chủ yếu là đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, như than, dầu, khí.
Ngoài ra, việc phá hoại rừng cũng làm giảm khả năng hấp thụ CO2 của cây xanh, góp phần tăng lượng CO2 trong khí quyển.
Theo Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), nồng độ CO2 trong khí quyển đã tăng từ khoảng 280 ppm (phần triệu) vào thời kỳ tiền công nghiệp lên khoảng 410 ppm vào năm 2019.
2. Khí CFC – Chlorofluorocarbon
Khí CFC là một nhóm các hợp chất hóa học có chứa cloro, fluo và carbon. Khí CFC có khả năng hấp thụ nhiệt rất cao, khoảng lần10.000 so với CO2.
Nguồn thải CFC chủ yếu là từ các thiết bị làm lạnh, điều hòa không khí, bình xịt và các ngành công nghiệp khác.
Khí CFC không chỉ gây hiệu ứng nhà kính mà còn phá hủy tầng ozon, làm tăng nguy cơ ung thư da và các bệnh về mắt do bức xạ cực tím.
3. Khí CH4
Khí CH4 là một loại khí nhà kính có nguồn gốc từ quá trình phân hủy của các chất hữu cơ trong điều kiện thiếu oxy.
Khí CH4 có khả năng hấp thụ nhiệt cao hơn CO2 khoảng 25 lần. Khí CH4 được phát thải từ các nguồn như: chăn nuôi gia súc, nuôi trồng thủy sản, trồng lúa, bãi rác, mỏ than, mỏ dầu và mỏ khí.
4. Tầng ozon
Tầng ozon là một lớp khí quyển bao quanh Trái Đất, chứa khí ozon (O3). Tầng ozon có vai trò bảo vệ Trái Đất khỏi tia cực tím có hại từ mặt trời.
Tuy nhiên, tầng ozon cũng là một loại khí nhà kính, có khả năng hấp thụ và phản xạ nhiệt. Tầng ozon được sinh ra từ quá trình phân ly của oxy do tia cực tím.
Tuy nhiên, do hoạt động của con người, tầng ozon đã bị suy giảm do sự tác động của các chất gây ô nhiễm như: CFC, NOx, HCFC.
5. Khí N2O
Khí N2O là một loại khí nhà kính có nguồn gốc từ quá trình chuyển hoá nitơ của các vi sinh vật. Khí N2O có khả năng hấp thụ nhiệt cao hơn CO2 khoảng 300 lần.
Khí này được phát thải từ các nguồn như: Sử dụng phân bón nitơ, chăn nuôi gia súc, đốt cháy nhiên liệu hóa thạch, sản xuất và sử dụng các chất hóa học công nghiệp.
Tác hại của hiệu ứng nhà kính đối với Trái Đất
Hiệu ứng nhà kính nhân loại đã gây ra sự nóng lên toàn cầu và các biến đổi khí hậu, ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe con người. Một số tác hại của hiệu ứng nhà kính là:
– Tăng nhiệt độ trung bình của Trái Đất: Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), năm 2020 là năm nóng nhất trong lịch sử ghi nhận, với nhiệt độ trung bình cao hơn 1.2°C so với thời kỳ tiền công nghiệp.
– Nâng cao mực nước biển: Do nhiệt độ cao, băng tại hai cực và các vùng núi đã tan chảy nhanh chóng, làm tăng lượng nước vào đại dương.
– Giảm đa dạng sinh học: Do sự thay đổi của môi trường sống, nhiều loài động thực vật đã không thể thích nghi và bị tuyệt chủng.
– Gây bệnh cho con người: Do nhiệt độ cao, không khí ô nhiễm và môi trường sống xấu đi, con người dễ mắc các bệnh về hô hấp, tim mạch, da liễu, nhiễm trùng và dịch bệnh.
Các giải pháp giúp khắc phục hiệu ứng nhà kính
Để khắc phục hiệu ứng nhà kính, cần có sự hợp tác của các quốc gia, tổ chức và cá nhân trên thế giới. Một số giải pháp có thể áp dụng là:
– Giảm phát thải khí nhà kính: Cần hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch, chuyển sang các nguồn năng lượng tái tạo như: mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối.
– Tăng cường trồng rừng và bảo vệ môi trường sống: Cần tăng diện tích cây xanh để hấp thụ CO2 và sản xuất oxy cho Trái Đất. Cần bảo vệ và phục hồi các môi trường sống thiên nhiên.
– Thay đổi lối sống và tiêu dùng bền vững: Cần tiết kiệm và sử dụng hiệu quả các nguồn tài nguyên như: nước, điện, nhiên liệu. Cần ưu tiên sử dụng các sản phẩm và dịch vụ thân thiện với môi trường như: xe điện, túi tái chế, đồ ăn hữu cơ.
Hiệu ứng nhà kính là một hiện tượng tự nhiên xảy ra khi một số khí trong khí quyển Trái Đất hấp thụ và phản xạ nhiệt từ ánh nắng mặt trời, giúp duy trì nhiệt độ ổn định cho sự sống trên hành tinh. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về hiệu ứng nhà kính.
